De geschiedenis van jouw maatoverhemd
van onderhemd naar overhemd
Niets zit lekkerder dan een maatoverhemd, en het is nog supermooi ook. Het volgt de contouren van je bovenlijf en sluit mooi aan bij je polsen en je hals. Combineer je maatpak dus met een maatshirt en je maakt geheid indruk.
Het overhemd bestaat al meer dan 1000 jaar en ontwikkelde zich daarin van een praktisch kledingstuk om je lijf warm te houden, tot een pronkstuk in je garderobe.
Laat je meenemen in de geschiedenis van het overhemd, of maak direct een afspraak om je maatoverhemd te laten aanmeten.
050 260 0808
Van hemd naar overhemd
Ooit, bij de oude Germanen, was ‘hemd’ het woord voor alle kleren waarmee je je bovenlijf bedekte. Tegenwoordig noemen we de onderkleding hemd, en daar overheen dragen we dan een overhemd.
In het Vlaams bestaat het woord overhemd trouwens niet. Daar heet een overhemd ‘hemd’ en een hemd is een ‘onderhemd’.
Deze spraakverwarring is eigenlijk best logisch. Het overhemd is namelijk uit het hemd ontstaan.
Ontstaan uit de Romeinse tunica
De Romeinen droegen een tunica. Dat is een geweven linnen kledingstuk dat bij de mannen tot op de knieën viel, en bij de vrouwen tot op hun onderbeen of enkels. Om je middel knoopte je een gordel om de boel bij elkaar te houden. En had je hoge status, dan versierde je de onderrand van je tunica met een gekleurde bies.
Onder de tunica waren de Romeinen naakt. Toen het christendom voet aan de grond kreeg in het Romeinse Rijk, kwam daar verandering in. De mannen gingen onder hun tuniek een lendendoek dragen en de vrouwen ook nog een borstlap.
Terwijl zich andere bovenkleding ontwikkelde, bleef het knielange ‘hemd’ bestaan. In Middeleeuwse afbeeldingen zie je het bij arme mensen zoals herders en gevangenen.
Onderbroek en (sexy) hemd ineen
Het knielange hemd had vanaf de middeleeuwen al een slappe boord met kraag, maar werd op de kraag na niet zichtbaar gedragen.
Pas vanaf de 17e eeuw werd het mode om een randje van het hemd te laten zien. Mensen vonden dat toen net zo zinnenprikkelend als tegenwoordig lingerie. Al misstaat een prachtig wit overhemd natuurlijk nog steeds niemand.
Het lange hemd verving in de 18e eeuw nog een tijd lang de onderbroek. Wie had er immers een slip nodig als je hemd het za(a)kje warm hield?
Zichtbaar gedragen door de eerste dandy
Naar het schijnt was het de eerste dandy uit de geschiedenis die van het hemd een zichtbaar kledingstuk maakte. George Bryant Brummel was zijn naam, en hij kreeg als bijnaam ‘Beau’ (tegenwoordig zouden ze hem ‘mooiboy’ noemen).
Brummel, erfgenaam van een klein kapitaal maar geen lid van de Britse adel, drukte begin 19e eeuw een enorme stempel op de mode. Hij had namelijk behoorlijk wat invloed op de latere koning George IV. En via George IV verspreidde de mode zich over de wereld.
Zelf een maatshirt laten maken
contact opnemen
Technische hoogstandjes
Rond 1850 kreeg het overhemd de vorm die we nu kennen. Niet meer het slappe hangende hemd, maar eentje dat strakker aansloot bij het lichaam:
- Er kwam een nieuwe wiskundige formule voor pasvorm in zwang onder kleermakers, waardoor die een beter passend shirt in elkaar konden zetten
- De behoefte aan nauwer aansluitende vestjes en jasjes kwam op, waardoor er behoefte was aan een beter aansluitend onderhemd
- Betere productiemethodes maakten het goedkoper om een overhemd te produceren, waardoor de betere stijl en snit zich snel verspreidde.
Victoriaanse tijd: het witte overhemd
Eind 19e eeuw, in de Victoriaanse periode, was het fundament gelegd voor het shirt zoals we dat nu kennen. Sinds 1830 had je ze trouwens met afneembare boord. Die kon je dan apart wassen en stijven, dat scheelde waskosten.
Een wit overhemd was in die tijd een teken van status en klasse (je kon het je veroorloven én had werk dat je shirt niet vuil maakte. Een vieze boord was al een teken van een vieze ziel. Gewone mensen droegen dan ook vaak een boezeroen: een losser hemd zonder kraag.
Mark Twain schreef in 1872 al, dat je als je ruzie zocht alleen maar met een kraakwit overhemd hoefde te verschijnen in een plattelandscafé. Mensen haatten de aristocratische uitstraling ervan.
Wit was niet alleen teken van zuiverheid, maar ook van mannelijkheid. Iemand met een wit overhemd liet zien dat hij serieus en betrouwbaar was. Degelijk wit, zonder versierselen want die golden als vrouwelijk. Overhemden hadden een stijve hoge boord en manchetten.
Witte stijve boord als statussymbool
In de Verenigde Staten ontstonden de begrippen “White collar” voor de hogere beroepen en en “Blue Collar” voor de lagere beroepen. Een blauwe boord verhulde vlekken van stof en zweet, terwijl ambtenaren en leidinggevenden in hun rijtuig of kantoor dat niet nodig hadden.
De witte boorden waren in de Victoriaanse tijd hoog en stijf, en dat maakte het je onmogelijk om je kin te laten zakken. Dus keek je iemand letterlijk uit de hoogte. Een lage boord liet je makkelijker bewegen en dat was nodig als je fysiek werk deed. De witte boord was dus een teken van maatschappelijke status.
050 260 0808
Bij het zondagse pak
Aan het begin van de vorige eeuw volgde de mode de ambitie om hogerop te komen. Toen het door nieuwe productiemethodes goedkoper was om een overhemd te maken, zorgde iedere man dat hij er tenminste eentje in bezit had. Voor onder het ‘zondagse pak’.
Het werd ook steeds makkelijker en goedkoper om te wassen. Met een aantal afneembare boordjes kon je overigens een tijd vooruit zonder het overhemd zelf te hoeven wassen.
Ondanks Beau Brummel deed je je jasje in die jaren nog niet uit. Alleen het kraagje en een rand van de manchetten was zichtbaar, de rest van het hemd gold als onderkleding.
Gekleurde overhemden
Toen de Prins van Wales in de jaren ’20 het wereldwijde toonbeeld van stijl werd, veranderde dat het overhemd. De Prins, later koning Edward de VIIIe, droeg het overhemd minder stijf én in kleur.
In deze periode verdween de afneembare boord, wand nu het nog goedkoper was geworden om te wassen werd het hele overhemd in de was gedaan. En sportshirts werden steeds vaker ook buiten het sportveld gedragen.
Een wit overhemd was nog steeds ‘formeel’, ‘zuiver’ en ‘betrouwbaar’. Hoewel, de term ‘witteboordencrimineel’ (white collar criminal) doet toch vermoeden dat dat niet altijd opging.
Vanaf de jaren ‘50
Leve het plastic! In de vijftiger jaren kwamen gemixte stoffen op – katoen of linnen werden gemengd met weefsel van nylon en later polyester. Deze shirts droogden veel sneller en waren makkelijker te strijken. Het overhemd werd nu een los kledingstuk.
Vanaf deze tijd werd het hemd of singlet onderkleding, en het overhemd bovenkleding.
Daarmee werd de vorm van het overhemd het onderwerp van mode. In de jaren ’60 en ’70 werden de boorden groter en losser, en kreeg je rushes op de borst. Ook droegen mannen steeds meer kleuren en drukke prints.
In de jaren ’80 veranderde de mode weer de andere kant op. Je straalde met je kleding ‘kracht’ uit. Daar hoorde weer een strak gesneden overhemd bij. Wit, of in een enkele kleur. Sinds de jaren ’90 is er geen sprake meer van een dominante overhemdstijl. Wit of kleur, wel of geen patroon, met brede of smalle kraag: alles kom je tegen.
Het superlosse overhemd van de jaren ’70 zie je niet meer. En de rushes zitten alleen nog op overhemden van de feestwinkel.
Blouse of overhemd of shirt?
Het woord bloezen betekent: je overhemd iets uit je broek laten hangen, zodat het opbolt over de broekrand. Hoewel deze manier van dragen voor zowel mannen als vrouwen gold, verwijst de naam bloes tegenwoordig alleen naar vrouwenkleding.
Het Engelse woord shirt is hetzelfde als het Nederlandse ‘hemd’. Zoals je al las, is dat in Vlaanderen synoniem voor overhemd, en in de Noordelijke Nederlanden synoniem voor het onderhemd.
Shirt wordt in het Engels zowel voor overhemd als voor onderhemd/singlet gebruikt.
Kies wat bij jou past, bij De Stijlmeester
En nu? Nu is de keuze aan jou. Want net als bij onze maatkostuums is alles bij een maatshirt mogelijk. Wel raden we je een goede pasvorm aan, zodat hij niet frommelt onder je jasje of vestje.
Laat je maten door De Stijlmeester opnemen, kies een kleur en een stof (of aparte kleuren voor je boord en je manchetten) en voel zelf hoe prettig het zit. Kies een overhemd dat qua kleur past bij je maatkostuum, en maak het af met een stropdas.
Ondanks het feit dat het overhemd tegenwoordig gedragen wordt door alle klassen en standen, voel je je in een lekker zittend maatshirt de koning te rijk.
050 260 0808
__2000.webp)